Trứng sán mèo và nguy cơ lây nhiễm cho người

Trứng sán mèo thực chất là trứng của loài giun tròn Toxocara cati, một loại ký sinh trùng đường ruột phổ biến ở mèo. Khi mèo bị nhiễm, giun trưởng thành trong ruột của chúng sẽ đẻ trứng và thải ra ngoài theo phân.

Trứng sán mèo có khả năng gây nguy hiểm cho người

Các trứng này có vỏ dày và rất bền vững, nhờ vậy có thể tồn tại trong môi trường đất, cát ẩm tới nhiều tháng, thậm chí cả năm mà không bị phá hủy. Đây là nguồn lây bệnh chính cho người, đặc biệt là trẻ em – những đối tượng thường xuyên chơi đùa với đất, cát và có thói quen đưa tay vào miệng.

Khi trứng sán lọt vào cơ thể người, chúng không phát triển thành giun trưởng thành như trong mèo mà sẽ nở thành ấu trùng. Các ấu trùng này có khả năng xuyên qua thành ruột, di chuyển theo máu và bạch huyết đến nhiều cơ quan nội tạng khác nhau, điển hình là gan, phổi, thậm chí mắt và não. Sự di chuyển bất thường này gây ra tình trạng gọi là hội chứng ấu trùng di chuyển nội tạng (Visceral larva migrans).

Người nhiễm trứng sán mèo thường có các triệu chứng:

Ngứa, nổi mề đay, dị ứng ngoài da.

Sốt nhẹ, ho kéo dài, khó thở nếu ấu trùng đến phổi.

Đau bụng, gan to khi ấu trùng khu trú ở gan.

Trường hợp nặng có thể gây tổn thương mắt (mù lòa) hoặc ảnh hưởng thần kinh khi ấu trùng vào não.

Vòng đời của sán Toxocara cati

Thải trứng ra môi trường: Giun cái trưởng thành ký sinh trong ruột mèo sẽ đẻ trứng. Trứng theo phân mèo ra ngoài và rơi vãi vào đất, cát, vườn, sân chơi.

Phát triển ngoài môi trường: Trứng cần thời gian 1–4 tuần trong điều kiện thích hợp (nhiệt độ, độ ẩm) để phát triển thành trứng có ấu trùng lây nhiễm.

Người hoặc động vật nuốt phải trứng: Con người, đặc biệt là trẻ nhỏ, dễ nuốt phải trứng khi ăn uống không sạch hoặc nghịch đất. Ngoài ra, chó con, mèo con cũng có thể nhiễm trở lại bằng cách này.

Ấu trùng trứng sán mèo nở và di chuyển: Trong ruột người, trứng nở thành ấu trùng. Chúng không trưởng thành thành giun mà chui qua thành ruột, đi vào máu, rồi phân tán khắp cơ thể – gây nên các tổn thương đa cơ quan.

Con đường lây nhiễm trứng sán mèo thường gặp

Qua đất cát và phân mèo: Nguồn lây chủ yếu do trẻ em tiếp xúc đất cát bị ô nhiễm và vô tình nuốt trứng.

Qua thực phẩm và nước uống: Rau sống, nước chưa đun sôi, thực phẩm bị nhiễm trứng sán cũng là nguồn lây phổ biến.

Qua tiếp xúc trực tiếp với mèo: Trứng có thể dính vào lông, chân, hoặc nơi mèo đi vệ sinh. Nếu sau khi vuốt ve mèo, ôm mèo mà không rửa tay, nguy cơ nuốt phải trứng là rất cao.

Qua vật chủ trung gian (bọ chét): Bọ chét nhiễm trứng sán có thể truyền gián tiếp cho mèo, và từ đó gây lây nhiễm cho người khi tiếp xúc.

Biện pháp phòng ngừa trứng sán mèo lây nhiễm sang người

Vệ sinh cá nhân:

Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với mèo, đất cát.

Tuyệt đối không đưa tay bẩn lên miệng, nhất là đối với trẻ em.

Vệ sinh môi trường:

Thu gom và xử lý phân mèo đúng cách, không vứt bừa bãi ra vườn, sân chơi.

Giữ cho sân vườn, khu vực nuôi mèo luôn sạch sẽ.

Vệ sinh thực phẩm:

Rửa sạch rau sống, hoa quả, đặc biệt là những loại ăn trực tiếp.

Thức ăn cho người và mèo cần được nấu chín kỹ, không cho mèo ăn thịt sống.

Chăm sóc và quản lý mèo:

Tẩy giun định kỳ cho mèo theo hướng dẫn của bác sĩ thú y.

Hạn chế để mèo đi phóng uế bừa bãi hoặc tiếp xúc quá nhiều với môi trường đất cát.

Như vậy, trứng sán mèo (Toxocara cati) là nguồn lây tiềm ẩn nguy hiểm, có thể gây nhiều biến chứng nặng nề cho sức khỏe con người, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Phòng bệnh bằng vệ sinh cá nhân, môi trường và chăm sóc mèo đúng cách chính là biện pháp bảo vệ hiệu quả nhất.